Konteyner taşımacılığı konusuna girmeden önce kısaca konteyner hakkındaki bilgilerimizi tazeleyelim: Konteyner denildiğinde akla ilk gelen şey uluslararasında gerçekleşen yük taşımacılığında kullanılan belirli ölçülere tabi tutulmuş nakliye akla gelse de artık konteynerler yaşam alanında da kullanılan modeller olmaya başlamıştır. Yaşam konteynerleri olarak adlandırılan bu yapılar, ofislerden şantiyeye kadar uzanabilen çeşitleri de ihtiyaçları karşılamak için mevcuttur.

Ancak burada bahsedilen konteyner taşımacılık alanında kullanılan yapılar olacaktır. Her gün yüzbinlerce konteyner, dünyanın çeşitli yerlerinde limanlarda on binlerce gemiye yüklenerek farklı ülkelere gönderilme üzere yola çıkartılmaktadır. Her sevkiyat, belirli tedarik zincirlerini temsil eder. Örneğin, Tayland üzerinden bir üreticiden, Milano’daki bir perakende şirketine veya Türkiye’den Kuzey Amerika bölgesine ürün gönderimi sağlanabilir. Her tedarik zinciri, içerdiği ürün gruplarına bakılarak farklı şekillerde işleme tabii tutulur ve mallar üzerindeki spesifik özelliklere göre kendine has taşıma yöntemleri belirlenir. Bu kısımda ürünlerin çeşitli nakliye tercihleri ile doğru bir şekilde aktarma işleminin gerçekleşmesi gerekmektedir.

Konteyner taşımacılıkta ise mallar fabrikan çıkar, güvenli ambalaj ve kutularla kaplanarak paletler içerisinde konteynerlere yüklenir. Kilitlenmiş ve mühürlenmiş bir şekilde üretim tesisinden ayrılır. Sonrasında konteynerlerin yüklendiği gemiler ile okyanus ve denizlerin hesaplanan zaman sonrasında ulaşması halinde gönderilen işletme tarafına uygun ve güvenilir bir şekilde teslim edilir.

Konteyner taşımacılığını yapan firmalar, her yıl dünya geneline bakılarak farklı ülkeler kapsamında, ihracatçı firmalara ulaştırılmak üzere taşınma işlemlerinin %50’den fazlasını denizyolu ile gerçekleştirmektedir.

Konteyner Hangi Taşımacılıklarda Kullanılır?

Bütün ulaşım sistemleri ele alındığında her taşıma modelinin kendilerine göre eksileri ya da artıları vardır. Ancak denizyolu taşımacılığı için konteyner yöntemi diğer taşımacılıklarla kıyaslandığında daha avantajlıdır. İlk olarak konteyner taşımacılık için yüklerin taşınma şeklinden dolayı güvenilirdir. Dünyanın yarısından fazlasının da su ile kaplı olması ile denizyolu konteyner taşımacılığında oluşan ihtiyaçları destekler. Denizaşırı ülkeler üzerinden taşıma işleminin kullanılması ile maliyetlerin de daha az olması konteyner taşımacılığını daha ön plana çıkarır. Bunların yanı sıra diğer taşımalarla kıyaslandığında daha fazla yük taşıma ile avantaj sağlar. Bu avantajlara bakılarak konteyner taşımacılığın denizyolu üzerinden ulaşım hizmetleri arasında yapılması daha fazla tercih edildiğini de gözler önüne sermektedir.

Konteynerla Neler Taşınabilir?

Konteynerler, Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) konteynerler olarak şu unsurları taşımaktadır:

• Çeşitlendirilmiş birçok malın tek bir kalem üzerine yüklenmesi ve taşınma ünitesine yardım etmesi,
• Taşıma ünitesinde yükleme ya da indirme işlemlerinde hızlanmış uygulama,
• Taşıma aracına bağlı kalmadan bir araç üzerinden diğer bir araca teknik araçlar eşliğinde aktarma,
• Taşıma esnasında seri olabilmek için uluslararası standart ölçüler bulunması,
• Dayanıklı ve uzun ömürlü olma, özelliklerini kapsar.

Konteyner çeşitlerine göre içerisinde taşınacak yükler de ayrılmıştır.

Dökme Yük Konteynerleri: Dökme yük diye de adlandırılmış olan buğday, arpa, yağlı tohumlar, kum gibi yükler ile tanelere ayrılmış ürünlerin taşınmasını gerçekleştirir. Sıvı olarak oluşan dökme yükler için de bu tip konteynerler tank şeklinde olanlar tarafından taşınır.

İzole (İnsulated) Konteynerler: Soğutulmuş veya dondurulmuş niteliğe sahip olan yüklerin taşınmasında kullanılan konteyner türüdür.

Özel Amaçlı Konteynerler: Sıvıların taşınmasının yanı sıra hayvan taşınması için kullanılan konteynerler.

Konteyner Taşımacılığı Faaliyetleri

Her geçen gün ticaret hacminde ve mal hareketlerinde Dünya çapında çeşitlenme olmaktadır. Bu durumda ise ürünlerin konsolide edilmesi zorunlu hale gelmiştir. Uluslararası ticaret alanında söz konusu yükler, konteynerlerin tamamını dolduramama sorunu ile karşı karşıya kaldığında parsiyel olarak da konteynerlerde taşınabilir. Bu noktada ise devreye Komple Konteyner (FCL) ve Parsiyel Konteyner (LCL) taşımaları girmektedir.

Komple Konteyner (FCL): Bu tür FCL yüklemelerinin kapsamında mal sahipleri gemi acenteleri ya da forwarder firmalarıyla sözleşme sağlayabilir. FCL, yüklerin limana gelmesiyle yük sahiplerinin kararı doğrultusunda depolarına götürülerek boşaltılabilir. Bunun yanı sıra hizmet aldıkları lojistik şirketinin deposuna da gönderilebilir.

Bir Konteyneri Dolduramayan (Less Than Container Load) LCL: Konteynerin içine iki ya da daha fazla alıcısı olan yükler konsolide edilerek yükleme işlemi uygulanır. Konteyner limana geldiği zaman alıcıların gümrükçüleri kontrolünde açılarak mal sahiplerine yüklerin teslimi uygulanır.

• FCL/LCL: İki ya da daha fazla ihracatçı ile anlaşma sağlanır. Yükler ise tek bir konteynere yüklenir ve ithalatçı tek firmadan oluşur.
• LCL/FCL: Bir ihracatçı tarafından yüklenen konteyneri kapsar ve iki ya da daha fazla ithalatçının yükünü taşır.
• FCL/FCL: Komple konteyner yükünün bir ihracatçısıdır. Bir ithalatçısı olduğu durumu gösterir.
• LCL/LCL: Konteynere yüklenen parsiyel yük ile bir ihracatçısıdır. Bir ithalatçısı olduğu durumu ifade eder.